De Atlantikwall: levend militair erfgoed

Op het eerste gezicht oogt het Hollandse kustgebied met het achterliggende duinlandschap vredig, weids en verlaten. Maar wie beter kijkt, ziet tussen het zand en het wuivende helmgras de overblijfselen van bunkers, antitankwallen en drakentanden. Het zijn sporen van de Atlantikwall. Ooit een imponerende verdedigingslinie van de Duitsers in de Tweede Wereldoorlog, nu vooral een fascinerende herinnering aan de ontberingen van de oorlog.

Het grootste bouwwerk van de 20e eeuw

De Atlantikwall strekt zich meer dan 5000 kilometer uit over zes Europese landen, van Noorwegen tot aan de grens van Frankrijk met Spanje. Het verbindt tienduizenden bunkercomplexen en andere verdedigingswerken met elkaar. Het grootste bouwwerk van de 20e eeuw? Dat zou zomaar kunnen! En besef dat de aanleg maar drie jaar heeft geduurd: tussen 1942 en 1945. In een nietsontziende campagne werden historische kustplaatsen afgebroken, talloze woningen en andere gebouwen weggevaagd en bewoners gedwongen geëvacueerd. Met als doel om de westgrens van het Duitse rijk te beschermen tegen de geallieerde aanvallen.

Na de oorlog richtte men zich op de wederopbouw van de samenleving. De bunkers van de Atlantikwall raakten in de vergetelheid, werden bedekt door een dikke laag zand of afgebroken als symbool van het leed dat was aangericht. Pas de laatste decennia is onze kijk op dit Duitse verdedigingserfgoed veranderd. Het behoud ervan zorgt ervoor dat we ons bewust blijven van de waarde van vrijheid, vrede en democratie.

Een boeiende en leerzame ervaring

Dankzij onder meer de inzet van tal van vrijwilligers zijn bunkers langs de hele lijn gerenoveerd. Zij hebben een tweede leven gekregen. Bijvoorbeeld als museum en plek van bewustwording. Wie door de bunkers dwaalt, loopt in de voetsporen van soldaten die hier gelegerd waren. Hun verhalen weerklinken in de gangen, bij de schietgaten en geschutskoepels. Ze brengen ons terug naar een donkere periode in onze geschiedenis. Welke gedachten komen er bij je op? Het is een boeiende en leerzame ervaring. Het verhaal van de Atlantikwall is actueler dan ooit. Lees erover, verdiep je erin, ga mee met een rondleiding of maak een wandel- of fietstocht in de omgeving, en ontdek zelf wat het verhaal met je doet.